نگهداری عسل در یخچال، به عنوان یک ماده غذایی ارزشمند و دارای خواص متعدد، نیازمند توجه و رعایت نکاتی است تا ضمن حفظ کیفیت، طعم و خواص درمانی آن، از فساد و تغییر بافت نیز جلوگیری شود. عسل، به عنوان یک محصول طبیعی با خواص تغذیه ای و درمانی فراوان، همواره مورد توجه مصرف کنندگان بوده است.
یکی از پرسش‌های رایج در ارتباط با نگهداری این ماده غذایی ارزشمند، امکان و ضرورت قرار دادن آن در یخچال است. باورهای متفاوتی در این زمینه وجود دارد، از جمله ترس از شکرک زدن عسل یا از بین رفتن خواص آن در دمای پایین. این مقاله با هدف بررسی علمی و دقیق تاثیرات دماهای پایین بر کیفیت، طعم، بافت و ماندگاری عسل، به ارائه راهکارهای مناسب برای نگهداری بهینه آن و رفع ابهامات موجود در این خصوص می‌پردازد، تا مصرف کنندگان بتوانند با آگاهی کامل، از خواص کامل عسل بهره مند گردند.
آیا می توان عسل را در یخچال نگهداری کرد؟
نگهداری عسل در یخچال معمولاً توصیه نمی شود. دمای پایین یخچال باعث متبلور شدن عسل می‌شود، یعنی قندهای موجود در آن رسوب کرده و عسل حالت دانه دانه و سفت پیدا می‌کند. این تغییر بافت لزوماً به معنای فاسد شدن عسل نیست و همچنان قابل مصرف است، اما از نظر ظاهری و طعم برای برخی افراد ناخوشایند است. بهترین روش نگهداری عسل، قرار دادن آن در دمای اتاق و در ظرفی دربسته و دور از نور مستقیم خورشید است. اگر عسل متبلور شد، می‌توان آن را به آرامی در آب گرم قرار داد تا دوباره به حالت مایع برگردد.
چرا عسل در یخچال سفت می شود؟
عسل در یخچال سفت می‌شود زیرا دمای پایین باعث افزایش ویسکوزیته یا غلظت آن می‌گردد. عسل اساساً محلولی فوق اشباع از قندها، به ویژه فروکتوز و گلوکز، در آب است. با کاهش دما، حلالیت قندها کاهش یافته و این قندها تمایل به تبلور پیدا می‌کنند.
این فرآیند تبلور، که گاهی به آن “شکرک زدن” نیز گفته می‌شود، باعث می‌شود عسل سفت تر و حتی جامد به نظر برسد. نوع قندهای موجود در عسل (نسبت فروکتوز به گلوکز) و همچنین میزان آب موجود در آن نیز بر سرعت و میزان سفت شدن عسل در دمای پایین تاثیرگذار است.
بیشتر بخوانید: زمان بسته شدن ژله در یخچال
مضرات نگهداری عسل در یخچال
نگهداری عسل در یخچال می‌تواند برای نوع خاصی از مشکلات و مضرات داشته باشد. یکی از این مشکلات، کریستالی و سفت شدن عسل است که در اثر قرار گرفتن در دما های پایین و محیط سرد یخچال ممکن است در عسل ایجاد شود و آن را تبدیل به حالت کریستالی و نیمه سفت کند.
این حالت باعث کاهش قابلیت جریان پذیری و روان بودن عسل می‌شود، به گونه‌ای که دیگر به راحتی نمی توان آن را مصرف کرد و ممکن است نیاز به ذوب کردن داشته باشد. علاوه بر این، نگهداری در یخچال باعث می‌شود که مزه و بوی طبیعی و شیرین عسل کاهش یابد یا کاملاً از بین برود، و طعم و عطر خاص هم در اثر این تغییرات کم رنگ تر شوند.
همچنین، خواص درمانی و مواد مغذی موجود در عسل، که برای سلامتی مفید هستند، در نتیجه نگهداری در یخچال کاهش یافته و به مرور از بین می روند. در نتیجه، کیفیت کلی عسل دچار افت می‌شود و دیگر آن خواص اولیه و مطلوب را ندارد. بنابراین، نگهداری عسل در یخچال نه تنها مفید نیست بلکه می‌تواند باعث کاهش قابل توجه در کیفیت و ارزش غذایی آن شود.
بهترین روش نگهداری عسل چیست؟
نگهداری عسل در یخچال اگرچه باعث فساد آن نمی‌شود، اما به هیچ عنوان روش توصیه شده ای نیست و می‌تواند خواص مطلوب و طعم دلپذیر آن را به طور قابل توجهی تحت تاثیر قرار دهد. برخی متخصصین معتقدند که سرمای شدید می‌تواند بر روی خواص آنتی اکسیدانی و آنزیم های مفید موجود در عسل تاثیر منفی گذاشته و از میزان فعالیت آن‌ها بکاهد.
بهترین روش برای نگهداری عسل، قرار دادن آن در دمای اتاق (بین 18 تا 24 درجه سانتی‌گراد) و در ظرف در بسته و محکم و دور از نور مستقیم خورشید است. به این ترتیب می‌توان عسل را به مدت طولانی بدون افت کیفیت و بدون تبلور نگهداری کرد. در صورتی که عسل شکرک زد، می‌توان با قرار دادن ظرف آن در آب گرم (نه جوش) و به تدریج گرم کردن آن، کریستال‌ها را حل کرد و بافت اولیه عسل را بازگرداند.
