بسیاری از افراد تصور می‌کنند تمام داروها باید داخل یخچال نگهداری شوند، اما این یک باور اشتباه است. نگهداری دارو در دمای نامناسب نه‌تنها از اثربخشی آن می‌کاهد، بلکه در برخی موارد می‌تواند خطرناک نیز باشد. در این مطلب قصد داریم به‌طور دقیق بررسی کنیم چه داروهایی باید در یخچال باشند، چه شرایطی برای نگهداری آن‌ها لازم است و چه نکاتی را باید رعایت کنیم.
نگهداری دارو در یخچال موضوعی بسیار مهم و حساس است که اگر به‌درستی رعایت نشود، می‌تواند عوارض جبران‌ناپذیری داشته باشد. پیش از نگهداری هر دارو، دمای پیشنهادی آن را بررسی کرده و دارو را در جای امن، تمیز و بدون نوسان دما قرار دهید. اگر در نگهداری انسولین، آنتی‌بیوتیک مایع یا قطره‌های چشمی دچار تردید هستید، حتماً با داروساز مشورت نمایید.
شاید برایتان مفید باشد: نگهداری میوه و سبزیجات در یخچال
❄️ کدام داروها باید در یخچال نگهداری شوند؟
همه داروها نیاز به یخچال ندارند. برخی از داروها باید در دمای بین ۲ تا ۸ درجه سانتی‌گراد نگهداری شوند. مهم‌ترین داروهایی که نیاز به یخچال دارند عبارت‌اند از:
- انسولین (در صورت باز نشدن تا زمان مصرف)
- واکسن‌ها
- بعضی آنتی‌بیوتیک‌های مایع
- قطره‌های چشمی باز نشده
- داروهای هورمونی مثل گنادوتروپین‌ها یا گلوکوکورتیکوئیدها
- سرم‌ها و برخی مکمل‌های تزریقی
📌 نکته مهم: همیشه بروشور دارو یا برچسب روی بسته را بررسی کنید. معمولاً عبارت “در دمای یخچال نگهداری شود” درج شده است.
📦 نکات مهم هنگام نگهداری دارو در یخچال
- دارو را در طبقات میانی یخچال قرار دهید: درِ یخچال به دلیل باز و بسته شدن، نوسان دمایی زیادی دارد و برای دارو مناسب نیست.
- از تماس مستقیم دارو با دیواره پشتی یخچال جلوگیری کنید: این قسمت معمولاً سردتر از سایر بخش‌هاست و ممکن است باعث یخ‌زدگی دارو شود.
- دارو را در ظرف مخصوص یا پاکت داروخانه نگهداری کنید: این کار از ورود رطوبت و بو جلوگیری می‌کند و دارو را ایمن‌تر نگه می‌دارد.
- از نگهداری دارو کنار مواد غذایی بپرهیزید: برخی مواد غذایی رطوبت یا گازهایی تولید می‌کنند که می‌توانند کیفیت دارو را تحت تأثیر قرار دهند.
⚠️ اشتباهات رایج در نگهداری دارو در یخچال
- نگهداری انسولین باز شده در فریزر ❌
- قراردادن دارو در درب یخچال ❌
- استفاده از داروی فاسد شده به‌علت تغییر رنگ یا ته‌نشینی ❌
- قطع زنجیره سرد هنگام قطع برق یا جابه‌جایی ❌
اگر دارویی نیاز به زنجیره سرد دارد (مثلاً برخی واکسن‌ها)، حتی چند ساعت نگهداری در دمای اتاق می‌تواند اثربخشی آن را از بین ببرد.
بیشتر بخوانید: چرا نگهداری حبوبات در یخچال اهمیت دارد؟
🧊 یخچال مخصوص دارو چیست؟
در داروخانه‌ها و مراکز درمانی، از یخچال‌های خاصی استفاده می‌شود که به آن‌ها یخچال دارویی یا یخچال پزشکی (Medical Refrigerator) می‌گویند.
این یخچال‌ها دارای سیستم پایدار دما، هشدار کاهش یا افزایش دما و حتی ثبت‌کننده دمای لحظه‌ای هستند. در منازل، استفاده از یخچال معمولی با رعایت نکات گفته شده، قابل قبول است.
🔄 اگر برق قطع شود، چه کنیم؟
در صورت قطع برق بیش از ۲ ساعت، داروهایی که نیاز به نگهداری در یخچال دارند ممکن است فاسد شوند. بهتر است:
- در یخچال را باز نکنید تا سرمای داخل حفظ شود.
- اگر دارو مهم و حساس است (مانند انسولین)، از کیسه یخ یا جعبه سرد مخصوص دارو استفاده کنید.
- پس از وصل مجدد برق، اگر دارو تغییر رنگ داده یا ته‌نشین شده، از مصرف آن خودداری کنید و با داروساز مشورت کنید.
